Hoeveel moet je verdienen voor middenklasse?

De middenklasse in Nederland: een vage grens

Het bepalen van de precieze inkomensgrens voor de middenklasse in Nederland is lastig. Er bestaat geen officiële definitie, en de perceptie ervan verschilt sterk per individu en hangt af van diverse factoren zoals woonomgeving, levensstijl en persoonlijke ambities. De cijfers die aangeven wanneer men ‘rijk’ wordt beschouwd, zoals het genoemde netto-inkomen van €4.833 voor een alleenstaande en €7.250 voor een paar, geven slechts een uiterst beperkt beeld en reflecteren niet de werkelijkheid van de middenklasse. Deze cijfers focussen op een extreme welvaart en zeggen weinig over de veel bredere groep die zich in het midden bevindt.

In plaats van te kijken naar een vast inkomen, is het zinvoller om de middenklasse te definiëren aan de hand van een aantal kenmerken:

• Financiële stabiliteit: Middenklassers kunnen in principe hun vaste lasten (hypotheek/huur, energie, voeding) zonder grote moeite betalen en hebben een buffer voor onverwachte uitgaven. Ze leven niet van de hand in de mond, maar hebben ook geen aanzienlijke spaarcapaciteit die hen significant financieel onafhankelijk maakt.
• Toegang tot goederen en diensten: Middenklassers hebben toegang tot een redelijk niveau van goederen en diensten, zoals een eigen woning (al dan niet met hypotheek), een auto, en regelmatige vakanties, hoewel de frequentie en luxe hiervan natuurlijk variëren.
• Sociale mobiliteit: De middenklasse wordt gekenmerkt door een zekere sociale mobiliteit, hoewel de mate hiervan in Nederland de laatste jaren onder druk staat. Er is een mogelijkheid om door middel van opleiding en hard werken een hogere positie te bereiken, al is dit niet voor iedereen even gemakkelijk.
• Vermogensniveau: Hoewel niet direct gerelateerd aan inkomen, speelt het vermogen een rol. Een middenklasser heeft over het algemeen beperkt vermogen, zoals een eigen woning, een bescheiden spaarrekening en mogelijk een klein beleggingsportefeuille. Ze zijn niet significant afhankelijk van beleggingen voor hun levensonderhoud.

De cijfers van €4.833 en €7.250 suggereren een veel hogere welvaart dan de gemiddelde middenklasser ervaart. Een realistischere benadering zou zijn om te kijken naar percentielen in de inkomensverdeling. De middenklasse zou dan bijvoorbeeld kunnen worden gedefinieerd als de huishoudens die zich bevinden in het midden van de inkomensverdeling, bijvoorbeeld tussen het 30e en het 70e percentiel. Deze benadering is echter nog steeds subjectief en afhankelijk van de gebruikte data en methodologie.

Kortom, het bepalen van de inkomensgrens voor de middenklasse is een complex vraagstuk zonder makkelijk antwoord. In plaats van te focussen op een magisch getal, is het belangrijk om de kenmerken van de middenklasse te bekijken, zoals financiële stabiliteit, toegang tot goederen en diensten, en sociale mobiliteit. Enkele cijfers over gemiddelde inkomens kunnen hierbij een indicatie geven, maar bieden geen definitieve grens.