Hoe begint een paniekaanval?

De Vicious Circle van Paniek: Hoe Een Paniekaanval Begint

Paniekaanvallen, die plotse en intense episodes van angst en onbehagen, kunnen voelen alsof ze uit het niets komen. Toch is er vaak een onderliggende dynamiek aan het werk die de aanval in gang zet. Hoewel de triggers en ervaringen van persoon tot persoon verschillen, kunnen we een gemeenschappelijk patroon onderscheiden in hoe een paniekaanval begint.

De aanzet voor een paniekaanval is zelden een direct gevaar. In plaats daarvan begint het vaak met een onverwachte, maar op zichzelf onschuldige, lichamelijke sensatie. Denk aan een snellere hartslag na een sprintje naar de bus, een kortstondig gevoel van duizeligheid na het opstaan, of een lichte vorm van hyperventilatie door spanning. Deze fysieke ervaringen zijn op zichzelf niet alarmerend en vaak van voorbijgaande aard.

Het cruciale moment waarop de paniek begint te escaleren, is de interpretatie van deze lichamelijke sensatie. In plaats van het te herkennen als een normale reactie van het lichaam, wordt de sensatie onmiddellijk geïnterpreteerd als een teken van dreigend gevaar. De snelle hartslag wordt bijvoorbeeld gezien als een teken van een hartaanval, de duizeligheid als een voorbode van flauwvallen, en de hyperventilatie als een teken van verstikking.

Deze verkeerde interpretatie opent de deur naar overweldigende angst. Catastrofale gedachten razen door het hoofd: “Ik ga dood!”, “Ik verlies de controle!”, “Ik word gek!”. Deze gedachten voeden op hun beurt de angst verder, waardoor het lichaam in een staat van hyperalertheid en verhoogde stress terechtkomt.

Hier begint de vicieuze cirkel. De angst activeert het sympathisch zenuwstelsel, het ‘vecht-of-vlucht’-mechanisme van het lichaam. Dit leidt tot een verdere toename van lichamelijke sensaties, zoals zweten, trillen, misselijkheid en een gevoel van benauwdheid. Deze nieuwe sensaties worden vervolgens weer als bewijs gezien van het naderende onheil, waardoor de angst nog verder toeneemt.

Kortom, een paniekaanval begint vaak met een onschuldige lichamelijke sensatie die verkeerd wordt geïnterpreteerd als een teken van dreigend gevaar. Deze interpretatie leidt tot catastrofale gedachten en overweldigende angst, die op hun beurt de lichamelijke sensaties versterken en de vicieuze cirkel van paniek compleet maken.

Het begrijpen van deze dynamiek is een belangrijke eerste stap in het leren omgaan met paniekaanvallen. Door te leren de lichamelijke sensaties te herkennen en hun werkelijke oorzaak te identificeren, kan de vicieuze cirkel worden doorbroken en de angst onder controle worden gehouden. Professionele hulp van een therapeut of psycholoog kan hierbij van onschatbare waarde zijn.