Wat is mediaan en gemiddelde?

Wat is mediaan en gemiddelde, nou ja, echt wat is het verschil? Ik zat er laatst over na te denken, toen ik de salarissen van mijn vriendengroep vergeleek. Serieus, wat een verschil!

Mediaan, dat is alsof je iedereen in een rij zet, van arm naar rijk, en dan kijk je wie precies in het midden staat. Die persoon, dat is je mediaaninkomen. Simpel toch? En het mooie is: of er nu iemand is die miljoenen verdient, of iemand die nauwelijks rondkomt, de mediaan blijft gewoon lekker rustig in het midden staan. Precies zoals mijn oma altijd zei: ‘Het midden is het veiligst!’

Gemiddelde… ach, dat is een ander verhaal. Stel je voor: je deelt een taart. Iedereen krijgt een gelijk stuk, in theorie. Maar dan komt er ineens iemand binnen met een honger die je niet kan bevatten. Die persoon vreet de helft van de taart in zijn eentje op! Het gemiddelde is dan ineens heel anders, veel hoger dan wat de rest gekregen heeft. Niet echt eerlijk, vind je niet?

Een gemiddelde laat zich zo makkelijk beïnvloeden door die ene ‘uitschieter’, die ene mega-rijke vriend in mijn groep bijvoorbeeld. Hij verdient drie keer zoveel als de rest bij elkaar! Zijn superhoge salaris trekt het gemiddelde omhoog, terwijl de meeste van ons nog steeds met de broekriem aan moeten. Het geeft gewoon geen eerlijk beeld van de ‘normale’ situatie. Daarom vind ik de mediaan eerlijker, veel representatiever. Het laat minder makkelijk toe dat een paar extremen alles verdraaien. Een simpel voorbeeld: denk aan huisprijzen in een stad. Een paar mega-dure villa’s kunnen het gemiddelde enorm opblazen, terwijl de mediaan misschien beter weergeeft wat een doorsnee huis kost. Snap je? Het voelt gewoon… juister.