Wat is de verantwoordelijkheid van de architect?

De architect: meer dan alleen een mooi plaatje

Het beeld van de architect als degene die de droom in een prachtige blauwdruk omzet, is verleidelijk. Maar de verantwoordelijkheid die daarbij hoort is complexer dan een esthetisch goed plaatje. De architect draagt een belangrijke verantwoordelijkheid, die zich uitstrekt van het ontwerp tot de concrete uitvoering, al dan niet rechtstreeks. Deze verantwoordelijkheid is cruciaal voor het succes en de veiligheid van elk bouwproject.

Kern van de architecturale verantwoordelijkheid ligt in de nauwkeurigheid en de praktische haalbaarheid van het ontwerp. Dit betekent dat de architect niet alleen verantwoordelijk is voor de esthetiek, maar ook voor de functionele aspecten, de constructieve mogelijkheden, de veiligheid en de juridische conformiteit van de plannen. Meetfouten, onvoldoende rekening houden met lokale bouwvoorschriften, of het over het hoofd zien van potentiële problemen in de uitvoering, kunnen ernstige consequenties hebben.

De architect is primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van het ontwerp. Schade die direct voortvloeit uit ontwerpfouten, zoals structurele problemen die leiden tot instorting, of gebrekkige voorzieningen die leiden tot wateroverlast, valt onder zijn aansprakelijkheid. Cruciaal is echter de aantoonbare verwijtbare tekortkoming. Dit betekent dat de architect niet verantwoordelijk is voor elke fout, maar alleen voor fouten die aan zijn professionele zorgplicht toerekenbaar zijn. Een fout die onafhankelijk is van de architecturale expertise, bijvoorbeeld een constructieve tekortkoming die voortkomt uit een verkeerde interpretatie van de berekeningen door een externe adviseur, valt niet onder de architect’s verantwoordelijkheid.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de architect geen verantwoordelijkheid draagt voor de uitvoering zelf. De aannemer is verantwoordelijk voor de concrete realisatie van het ontwerp. De architect controleert de uitvoering wel, en is verantwoordelijk voor de juistheid en correcte toepassing van zijn ontwerp in de praktijk. Maar de aannemer draagt de concrete uitvoeringsrisico’s. De afbakening van verantwoordelijkheden is dus essentieel om discussies en potentiële geschillen te vermijden. Een heldere contractuele afspraken maken de rol van beide partijen duidelijk en voorkomt misverstanden.

Kortom, de architect is niet enkel een ontwerper, maar een specialist die verantwoordelijk is voor de duurzaamheid, de veiligheid, de haalbaarheid en de juridische correctheid van zijn plannen. Zijn verantwoordelijkheid omvat de nauwkeurigheid van het ontwerp en de professionele zorgplicht, met een heldere scheiding van de verantwoordelijkheden tussen de architect en de uitvoerder, de aannemer. Deze heldere afbakening voorkomt misverstanden en zorgt voor transparantie in het bouwproces.