Welke zijn klachtmisdrijven?

Klachtmisdrijven: Wanneer een aangifte essentieel is voor vervolging

Niet alle misdrijven worden automatisch door het Openbaar Ministerie (OM) vervolgd. Sommige delicten, de zogenaamde klachtmisdrijven, vereisen een actieve aangifte, een klacht, van een specifiek benadeelde persoon voordat de strafrechtelijke procedure kan beginnen. Dit betekent dat zonder deze klacht de dader straffeloos blijft, ongeacht de ernst van het feit. Maar wie kan klagen en over welke delicten gaat het precies?

De essentie van een klachtmisdrijf is dat het een strafbaar feit betreft waar een direct benadeelde partij – wettelijk aangewezen – een cruciale rol speelt in de opstart van de vervolging. Het is niet voldoende dat een buurman, kennis of ander getuige aangifte doet. De klacht moet afkomstig zijn van de persoon die rechtstreeks schade of een bedreiging heeft ondervonden. Deze persoon wordt gezien als de rechtstreeks benadeelde.

De wetgever heeft deze uitzondering op de algemene regel van vervolging ingevoerd om verschillende redenen. Denk aan zaken waar het conflict – zoals bij smaad of belediging – mogelijk via mediation of een andere vorm van geschillenbeslechting kan worden opgelost. Een klacht biedt de benadeelde de mogelijkheid om te kiezen of hij/zij de zaak wil escaleren naar een strafrechtelijke procedure.

Voorbeelden van klachtmisdrijven zijn:

Het is belangrijk op te merken dat de exacte definitie en lijst van klachtmisdrijven per wet en artikel kan verschillen. Deze lijst is daarom niet uitputtend, maar geeft wel een beeld van de types delicten die vaak onder deze categorie vallen:

• Smadelijke beschuldigingen en beledigingen: Als iemand u publiekelijk beschuldigt van iets onwaarachtigs (smaad) of u op een grove manier beledigt, moet u zelf aangifte doen om een vervolging op gang te brengen.
• Inbreuk op het auteursrecht in bepaalde gevallen: Afhankelijk van de specifieke omstandigheden en de aard van de inbreuk, kan een klacht van de rechthebbende (de auteur of uitgever) vereist zijn.
• Schending van het privacyrecht in specifieke situaties: Denk aan het onrechtmatig verspreiden van privé-informatie, waar een directe klacht van de benadeelde nodig kan zijn voor vervolging.
• Verdrijving en huisvredebreuk (soms): In sommige gevallen, afhankelijk van de omstandigheden en de aard van de verdrijving/huisvredebreuk, kan een klacht vereist zijn.

Verschil met een aangifte bij een niet-klachtmisdrijf:

Bij een niet-klachtmisdrijf is een aangifte weliswaar belangrijk voor het onderzoek, maar niet strikt noodzakelijk voor vervolging. Het OM kan in dat geval op eigen initiatief tot vervolging overgaan, bijvoorbeeld op basis van informatie van de politie of andere bronnen.

Conclusie:

Klachtmisdrijven benadrukken het belang van de actieve rol van het slachtoffer in de strafrechtelijke procedure. Het is essentieel om te begrijpen of een delict een klachtmisdrijf is, omdat het de mogelijkheid tot vervolging direct beïnvloedt. Twijfel je of een specifiek delict een klachtmisdrijf is? Neem dan contact op met een jurist of het Openbaar Ministerie voor duidelijkheid.