Welke rechten en plichten heeft de zorgverlener volgens de WGBO?

Rechten en Plichten van de Zorgverlener onder de WGBO: Informed Consent als Kern

De Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) vormt de basis van de relatie tussen zorgverlener en patiënt in Nederland. Deze wet stelt de rechten van de patiënt centraal, maar legt tegelijkertijd belangrijke plichten op aan de zorgverlener. Een van de meest cruciale aspecten van de WGBO is het principe van informed consent, wat de kern vormt van de zelfbeschikking van de patiënt.

De Plichten van de Zorgverlener rondom Informed Consent:

De WGBO eist dat een zorgverlener actief bijdraagt aan het tot stand komen van een weloverwogen beslissing bij de patiënt. Dit betekent dat de zorgverlener een aantal specifieke plichten heeft:

• Volledige en begrijpelijke informatie verstrekken: De zorgverlener moet de patiënt uitgebreid en op een begrijpelijke manier informeren over de geplande behandeling. Dit omvat:
  • De aard van de behandeling: Wat is de behandeling precies en wat houdt deze in?
  • De verwachte resultaten en prognose: Wat kan de patiënt verwachten van de behandeling en wat is de prognose?
  • De voor- en nadelen van de behandeling: Wat zijn de mogelijke voordelen, maar ook de risico’s en bijwerkingen?
  • Alternatieve behandelingen: Welke andere behandelmogelijkheden zijn er en wat zijn daarvan de voor- en nadelen?
  • De gevolgen van het afzien van de behandeling: Wat gebeurt er als de patiënt besluit de behandeling niet te ondergaan?
• Actieve communicatie en luisteren: De zorgverlener moet actief luisteren naar de vragen en zorgen van de patiënt. Het is essentieel dat de patiënt de gelegenheid krijgt om vragen te stellen en dat deze op een heldere en eerlijke manier worden beantwoord.
• Respect voor de autonomie van de patiënt: De zorgverlener moet de uiteindelijke beslissing van de patiënt respecteren, ook als deze afwijkt van de aanbevelingen van de zorgverlener. De patiënt heeft het recht om een behandeling te weigeren.
• Expliciete toestemming vereisen: Voordat een behandeling gestart kan worden, moet de zorgverlener de expliciete toestemming van de patiënt hebben. Deze toestemming moet gebaseerd zijn op de informatie die de zorgverlener heeft verstrekt. In sommige gevallen kan stilzwijgende toestemming voldoende zijn, bijvoorbeeld bij een relatief eenvoudige ingreep, maar in de meeste gevallen is een actieve bevestiging van de patiënt nodig.

De Rechten van de Zorgverlener binnen de WGBO:

Hoewel de nadruk ligt op de plichten, heeft de zorgverlener ook rechten binnen de WGBO:

• Weigeren van een behandeling: Een zorgverlener mag een behandeling weigeren als deze in strijd is met zijn of haar ethische of professionele overtuigingen. Wel moet de zorgverlener dan de patiënt doorverwijzen naar een andere zorgverlener.
• Bescherming tegen agressie en intimidatie: De WGBO beschermt de zorgverlener tegen agressie en intimidatie door de patiënt.
• Recht op informatie van de patiënt: De zorgverlener heeft recht op informatie van de patiënt die relevant is voor de behandeling.

Conclusie:

De WGBO, met informed consent als hoeksteen, streeft naar een gelijkwaardige relatie tussen zorgverlener en patiënt. Door de patiënt goed te informeren en te respecteren in zijn of haar beslissingen, draagt de zorgverlener bij aan een behandeling die is afgestemd op de individuele behoeften en wensen van de patiënt. Het is een continu proces van communicatie en afstemming, waarbij de zorgverlener een actieve rol speelt in het faciliteren van een weloverwogen beslissing door de patiënt. Het niet nakomen van deze plichten kan juridische gevolgen hebben voor de zorgverlener.