Wat valt er onder portretrecht?

Wat valt er onder portretrecht? Een dieper duik in de bescherming van uw afbeelding

Het portretrecht, vastgelegd in artikel 21 van de Auteurswet, beschermt de persoonlijke levenssfeer van individuen tegen onrechtmatige publicatie van hun afbeelding. Het is een belangrijk recht dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar cruciaal is in een wereld vol camera’s en online platforms. Simpel gezegd: het geeft u controle over hoe uw afbeelding wordt gebruikt. Maar wat valt er precies onder dit recht?

De bescherming strekt zich uit tot herkenbare afbeeldingen van een persoon, ongeacht de techniek die is gebruikt. Dit omvat dus niet alleen foto’s, maar ook tekeningen, schilderijen, sculpturen, videobeelden en zelfs digitale avatars, mits ze voldoende herkenbare kenmerken van een individu weergeven. Een wazige foto waar iemand nauwelijks te herkennen is, valt bijvoorbeeld niet onder deze bescherming. De mate van herkenbaarheid is dan ook een cruciaal element. Een artistieke interpretatie waarbij de geportretteerde slechts als inspiratiebron heeft gediend, zal waarschijnlijk niet onder het portretrecht vallen.

Cruciaal is dat de publicatie een redelijk belang van de geportretteerde schaadt. Dit is een subjectieve beoordeling die afhangt van de context. Een foto van iemand op een drukke straat zonder specifieke identificatie of context zal waarschijnlijk geen inbreuk vormen. Echter, dezelfde foto gebruikt in een reclamecampagne zonder toestemming, kan wel een inbreuk betekenen. De schade kan verschillende vormen aannemen:

• Schade aan de reputatie: Bijvoorbeeld het gebruik van een foto in een context die de geportretteerde in een negatief daglicht plaatst.
• Schade aan de privacy: Het ongeoorloofd publiceren van intieme of privé-afbeeldingen.
• Commerciële exploitatie: Het gebruik van de afbeelding voor winstoogmerk zonder toestemming.

Toestemming van de geportretteerde is de meest eenvoudige manier om problemen te voorkomen. Deze toestemming moet expliciet zijn en liefst schriftelijk vastgelegd. Het stilzwijgen van de geportretteerde wordt niet gezien als toestemming. Bij minderjarigen is de toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger vereist.

Het portretrecht biedt geen absolute bescherming. Er zijn uitzonderingen, zoals het maken van foto’s in een openbare ruimte, mits de afbeelding niet gebruikt wordt op een manier die de geportretteerde schaadt. Ook journalistieke en artistieke vrijheden kunnen in specifieke omstandigheden een rol spelen. Het is echter raadzaam om bij twijfel altijd advies in te winnen bij een jurist gespecialiseerd in auteursrecht en portretrecht.

Kortom, het portretrecht is meer dan alleen het verbieden van het maken van foto’s. Het gaat om de bescherming van de persoonlijke integriteit en het recht om zelf te bepalen hoe uw afbeelding wordt gebruikt. Begrijpen wat onder dit recht valt, is essentieel in onze visueel gedreven maatschappij.