Wat gebeurt er als je wilsonbekwaam bent?

Wanneer je wilsonbekwaam bent: beschermen van de autonomie

Wilsonbekwaamheid, het vermogen om zelfstandig beslissingen over je zorg te nemen, is cruciaal voor een respectvolle en humane benadering van de gezondheidszorg. Het impliceert inzicht en begrip van de informatie die aan de orde is. Zonder dit inzicht kan geen adequaat onderzoek of behandeling plaatsvinden. Maar wat gebeurt er als je wilsonbekwaam bent?

In situaties waarin iemand niet meer in staat is om zelf beslissingen te nemen over zijn of haar zorg, treden complexe juridische en ethische kwesties naar voren. Dit betekent niet dat de patiënt geen rechten meer heeft, integendeel. Het impliceert een verschuiving in de verantwoordelijkheid: de zorg valt dan onder de verantwoordelijkheid van een beslisser die namens de patiënt handelt.

De wetgeving kent procedures voor het vaststellen en benoemen van een wettelijk vertegenwoordiger. Dit is vaak een familielid, maar kan ook een andere vertrouwde persoon zijn. De keuze voor een beslisser dient te gebeuren volgens duidelijke juridische procedures, met respect voor de wensen van de patiënt, indien deze bekend zijn. De vertegenwoordiger neemt vervolgens beslissingen die in het belang van de patiënt zijn, rekening houdend met de patiëntenzorg.

Cruciaal hierbij is dat de vertegenwoordiger geen eigen belangen mag nastreven, maar altijd de belangen van de patiënt dient te prioriteren. Daarnaast speelt de ‘zorgvuldigheidsplicht’ van de behandelend arts of instelling een belangrijke rol. De arts dient de situatie zorgvuldig te beoordelen en beslissingen te nemen die in lijn zijn met de bestaande informatie en normen van de professionele zorg.

Het is essentieel om te benadrukken dat wilsonbekwaamheid niet automatisch gelijk staat aan een gebrek aan zelfbeschikking. Er kan een verschil zijn tussen de mogelijkheid om nu een beslissing te nemen en het verlies van het recht op zelfbeschikking in de toekomst. Indien de patiënt in de toekomst weer de mogelijkheid heeft om zelf over zijn of haar zorg te beslissen, dan is dat een belangrijke factor die bij het nemen van beslissingen wordt meegewogen.

In de praktijk vereist deze situatie een nauwkeurige afweging van verschillende factoren. Open communicatie tussen de artsen, familieleden en de patiënt (als dit mogelijk is) is essentieel. Dit kan moeilijk zijn, maar cruciaal voor het best mogelijke resultaat voor de patiënt.

Dit proces vereist een gedegen begrip van de wettelijke kaders en ethische principes. Het doel is altijd om de autonomie en het welzijn van de patiënt te waarborgen, zelfs wanneer deze zelf niet meer in staat is om zelf beslissingen te nemen. Het is belangrijk om steeds professionele hulp te zoeken wanneer je hier mee te maken krijgt.