Waar staat copyright?

Waar staat copyright? Nergens, en overal tegelijk.

Copyright, oftewel auteursrecht, is een ongrijpbaar concept. Het is niet tastbaar zoals een handtekening op een contract of een stempel in een paspoort. Het staat nergens letterlijk op een werk. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is er geen officieel register of database waar je je werk moet inschrijven om auteursrechtelijk beschermd te zijn. Copyright ontstaat automatisch op het moment van creatie. Zodra een origineel werk in een concrete vorm is vastgelegd – of dat nu een geschreven tekst, een foto, een muziekstuk of een film is – is het auteursrechtelijk beschermd. Het is inherent aan het werk zelf.

Denk aan een schilderij. Het copyright is niet een sticker op de achterkant van het canvas, maar een onzichtbaar, wettelijk erkend recht dat verbonden is aan het kunstwerk vanaf het moment dat de laatste penseelstreek is gezet. Deze automatische bescherming geldt wereldwijd dankzij internationale verdragen zoals de Berner Conventie.

Hoewel registratie niet verplicht is voor de bescherming zelf, kan het wel voordelen bieden in geval van een geschil. Het vastleggen van bewijs van auteurschap is daarom cruciaal. Een eenvoudige, maar effectieve manier om dit te doen is door je naam en de datum van creatie duidelijk te vermelden op het werk. Bij digitale werken kan dit bijvoorbeeld in de metadata worden opgenomen.

Denk hierbij aan een fotograaf die zijn naam en de datum in de EXIF-gegevens van zijn foto’s plaatst, of een schrijver die zijn naam en het jaar van voltooiing op de titelpagina van zijn manuscript vermeldt. Dit zijn geen wettelijke vereisten voor het ontstaan van copyright, maar ze dienen als primair bewijsmateriaal.

Verder kan het aanleggen van een auteursrechtportfolio, waarin je alle relevante informatie over je werken bewaart, een slimme zet zijn. Dit portfolio kan bestaan uit ontwerpschetsen, eerdere versies van een tekst, correspondentie over het werk en andere documenten die de ontwikkeling en jouw auteurschap aantonen. Ook digitale timestamps, bijvoorbeeld gegenereerd door een notariële dienst, kunnen de claim verder versterken en de datum van creatie onomstotelijk vastleggen. Getuigenverklaringen van personen die betrokken waren bij het creatieproces kunnen eveneens waardevol bewijsmateriaal vormen.

Kortom, copyright ‘staat’ nergens fysiek, maar is een inherent recht verbonden aan het originele werk vanaf het moment van creatie. Bewijs van auteurschap verzamelen is essentieel om dit recht te kunnen handhaven en verdedigen. Hoewel registratie niet verplicht is, kan het strategisch zijn om bewijsmateriaal te versterken en de positie in een eventueel geschil te verbeteren.