Kan je baas je verplichten om te werken?

Kan je baas je verplichten om te werken? De grenzen van de arbeidsovereenkomst

De vraag of je baas je kan verplichten om te werken, is complexer dan een simpel ja of nee. Het antwoord hangt af van diverse factoren, zoals je arbeidsovereenkomst, de aard van de opdracht en de redelijkheid ervan. Hoewel je werkgever het recht heeft om instructies te geven, zijn er grenzen aan die bevoegdheid.

De basis: de arbeidsovereenkomst

Je arbeidsovereenkomst vormt de kern van de relatie tussen jou en je werkgever. Hierin staan (of zouden moeten staan) afspraken over je functie, werkzaamheden, werktijden en salaris. Binnen de kaders van deze overeenkomst kan je werkgever je instructies geven over de uitvoering van je werk. Deze instructies moeten echter wel redelijk zijn en relevant voor de bedrijfsvoering.

Redelijkheid en relevantie: de sleutelwoorden

Wat ‘redelijk’ is, hangt af van de specifieke situatie. Een redelijke instructie is bijvoorbeeld het uitvoeren van een taak die binnen je functieomschrijving valt en die noodzakelijk is voor het succesvolle functioneren van het bedrijf. Een onredelijke instructie daarentegen zou kunnen zijn:

• Een opdracht die buiten je functieomschrijving valt en waarvoor je niet bent opgeleid. Je kunt bijvoorbeeld niet verplicht worden om als secretaresse complex boekhoudkundig werk te doen, tenzij dit expliciet in je contract staat of onderdeel is van een redelijke functiewijziging.
• Een opdracht die je fysieke of mentale gezondheid ernstig in gevaar brengt. Als je een taak moet uitvoeren die je gezondheid schaadt, heb je het recht om dit te weigeren.
• Een opdracht die illegaal is of in strijd is met de wet of de cao. Je hoeft geen opdrachten uit te voeren die onethisch zijn of de wet overtreden.
• Een opdracht die buiten je contractuele werktijden valt zonder overurenvergoeding. Tenzij anders overeengekomen, ben je niet verplicht om buiten je contractuele uren te werken.
• Onredelijke werkdruk: Hoewel je een bepaalde mate van flexibiliteit moet tonen, is je werkgever verplicht om voor een gezonde werk-privé balans te zorgen. Een structureel onrealistische werkdruk kan leiden tot een weigeringsrecht.

Wat te doen bij een onredelijke instructie?

Als je een onredelijke opdracht krijgt, is het verstandig om eerst in gesprek te gaan met je leidinggevende. Leg duidelijk uit waarom je de opdracht onredelijk vindt en zoek samen naar een oplossing. Mocht dit gesprek geen resultaat opleveren, kun je overwegen om contact op te nemen met de personeelsafdeling of, in uiterste instantie, juridisch advies in te winnen.

Conclusie:

Je werkgever kan je binnen de grenzen van redelijkheid en relevantie instructies geven over je werkzaamheden. Onredelijke, niet-werkgerelateerde of illegale opdrachten hoef je echter niet uit te voeren. Duidelijke communicatie en een goed onderhouden arbeidsovereenkomst zijn cruciaal om conflicten te voorkomen. Twijfel je over een opdracht? Vraag om verduidelijking en aarzel niet om professioneel advies in te winnen.