Is een bonus in de arbeidsovereenkomst een gunst of een recht?

Bonus: Gunst of recht? De precieze afbakening.

De vraag of een bonus een recht of een gunst is, houdt veel werknemers en werkgevers bezig. Het simpele antwoord: het hangt af. Een bonus is zelden een automatisch verworven recht, zoals salaris of vakantiedagen. De juridische status wordt bepaald door de specifieke formulering in de arbeidsovereenkomst of een aanvullende bonusregeling.

De rol van de arbeidsovereenkomst en bonusregeling:

Een essentieel element is de precieze bewoording in de overeenkomst. Zijn er concrete criteria beschreven waaraan voldaan moet worden om een bonus te ontvangen? Wordt de hoogte van de bonus expliciet genoemd of is er een formule? Een duidelijke en ondubbelzinnige formulering die de bonus rechtstreeks koppelt aan prestatie, bijvoorbeeld een percentage van de omzet of het behalen van specifieke doelen, kan de bonus meer de status van een recht geven. In dit geval heeft de werknemer een sterkere positie bij een eventueel geschil. De werkgever kan de bonus dan alleen weigeren indien de werknemer aantoonbaar niet aan de vooraf gestelde criteria heeft voldaan.

Discretionaire bevoegdheid van de werkgever:

Vaak behoudt de werkgever echter een zekere mate van discretionaire bevoegdheid. Dit betekent dat de werkgever, binnen de kaders van de overeenkomst of regeling, de uiteindelijke toekenning en hoogte van de bonus kan bepalen. Dit is met name het geval wanneer de bonus is gebaseerd op subjectieve beoordelingscriteria, zoals ‘inzet’, ‘teamwork’ of ‘algemene bijdrage aan het bedrijf’. Hierbij speelt de interpretatie van de werkgever een cruciale rol. De werkgever dient deze beoordeling wel te kunnen motiveren. Een willekeurige of onrechtmatige beslissing kan aanleiding zijn tot juridische stappen.

De gevaren van onduidelijkheid:

Een onduidelijke formulering omtrent de bonus kan tot veel misverstanden en conflicten leiden. Zowel voor de werknemer als de werkgever is het daarom essentieel dat de voorwaarden voor het ontvangen van een bonus helder en expliciet zijn vastgelegd. Bij onduidelijkheid is de kans groter dat de bonus als een gunst wordt beschouwd, wat de positie van de werknemer aanzienlijk verzwakt bij eventuele geschillen.

Conclusie:

Een bonus is dus geen automatisch recht, maar de mate waarin het een gunst of een recht is, is afhankelijk van de specifieke bepalingen in de arbeidsovereenkomst of bonusregeling. Een heldere en duidelijke overeenkomst is cruciaal om toekomstige conflicten te voorkomen. Bij twijfel is het raadzaam juridisch advies in te winnen, zowel voor werkgevers als werknemers, om de rechten en plichten duidelijk te definiëren en te voorkomen dat een vermeende bonus uiteindelijk leidt tot een juridisch gevecht.