Hoe heet moet water stomen?

De temperatuur van stoom: kokend water, 100 graden Celsius

We zien het dagelijks: een fluitketel die begint te sissen, een pannetje water dat pruttelt op het vuur. Maar hoe heet is die stoom eigenlijk die er vanaf komt? Het antwoord is, onder normale atmosferische druk, maximaal 100 graden Celsius.

Hoewel water al bij lagere temperaturen begint te verdampen – denk maar aan een plas die na een regenbui langzaam opdroogt – is er een verschil tussen verdampen en koken. Verdamping gebeurt aan het wateroppervlak, ook bij kamertemperatuur. Pas bij 100 graden Celsius bereikt water zijn kookpunt. Dan ontstaan er in de hele watermassa dampbellen die naar het oppervlak stijgen en daar als stoom vrijkomen. Dit proces noemen we koken.

Die stoom heeft, net als het kokende water zelf, een temperatuur van 100 graden Celsius. Het is die hete stoom die we gebruiken om voedsel te garen. Een simpele opstelling met een pan water en een stoommandje is voldoende. De stoom die opstijgt vanuit het kokende water omhult het voedsel in het mandje en gaart het gelijkmatig en gezond, zonder directe blootstelling aan het kokende water.

Het is belangrijk om te onthouden dat de stoomtemperatuur, net als het kookpunt van water, afhankelijk is van de luchtdruk. Op grotere hoogte, waar de luchtdruk lager is, kookt water bij een lagere temperatuur. De stoom zal dan dus ook minder heet zijn. Omgekeerd, in een snelkookpan, waar de druk juist hoger is, zal het water bij een hogere temperatuur koken en zal de stoom dus ook heter zijn dan 100 graden Celsius.

Dus, hoewel water al bij lagere temperaturen verdampt, is stomen koken met de 100 graden Celsius hete damp die ontstaat wanneer water zijn kookpunt bereikt. Een efficiënte en gezonde manier van koken met een simpele, maar effectieve techniek.