Waarom krijg ik zomaar een paniekaanval?

De onverwachte storm: Waarom krijg ik zomaar een paniekaanval?

Een paniekaanval. Die plotselinge golf van intense angst, de versnelde hartslag, de kortademigheid, het gevoel van dreigend onheil… Het overvalt je als een onverwachte storm, zonder duidelijke aanleiding. De vraag “Waarom ik?” dringt zich dan met kracht op. Het antwoord is helaas niet eenvoudig, want de oorzaak van paniekaanvallen is zelden eenduidig. Het is eerder een complex samenspel van factoren, een perfecte storm in je brein.

De onderliggende mechanismen:

Vaak wordt gesproken over een “kortsluiting” in het systeem. Je lichaam reageert alsof er acuut gevaar dreigt, terwijl er in werkelijkheid geen objectieve bedreiging is. Dit misverstand is de kern van het probleem. Verschillende factoren kunnen bijdragen aan deze “kortsluiting”:

• Genetische aanleg: Onderzoek wijst uit dat een familiaire aanleg een rol speelt. Heb je familieleden die worstelen met angststoornissen, dan ben je mogelijk vatbaarder voor paniekaanvallen. Het betekent niet dat je ze zeker zult krijgen, maar het verhoogt de kans.

• Stressvolle gebeurtenissen: Een traumatische ervaring, een langdurige periode van stress op het werk of thuis, een grote levenservaring (zoals een verhuizing of verlies van een dierbare) kan de latente kwetsbaarheid activeren. Stress werkt als een katalysator, waardoor de kans op een aanval toeneemt.

• Vermoeidheid: Een uitgeput lichaam en geest is een ideale voedingsbodem voor angst. Slaapgebrek, overwerk en chronische vermoeidheid verzwakken je weerstand en verhogen de gevoeligheid voor paniekaanvallen.

• Middelengebruik: Cafeïne, alcohol en bepaalde drugs kunnen de kans op een aanval vergroten. Ze beïnvloeden de neurotransmitters in de hersenen, wat de angstgevoelens kan versterken of triggeren.

• Lichamelijke factoren: Hoewel paniekaanvallen geen fysieke oorzaak hebben, kunnen bepaalde lichamelijke aandoeningen, zoals hartproblemen of schildklierstoornissen, symptomen veroorzaken die lijken op een paniekaanval. Het is daarom belangrijk om bij herhaalde aanvallen een arts te raadplegen om onderliggende medische oorzaken uit te sluiten.

Hulp en herstel:

Het goede nieuws is dat paniekaanvallen behandelbaar zijn. Verschillende therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en mindfulness, leren je omgaan met de angst en de aanvallen te beheersen. CGT helpt je bij het herkennen en aanpassen van negatieve denkpatronen die de paniekaanvallen voeden. Mindfulness leert je om in het hier en nu te blijven, waardoor je minder snel overweldigd raakt door angst. Ook ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen en regelmatige lichaamsbeweging kunnen de frequentie en intensiteit van de aanvallen verminderen.

Het is cruciaal om te onthouden dat je niet alleen bent. Professionele hulp zoeken is een teken van kracht, niet van zwakte. Een psycholoog of psychiater kan je helpen de onderliggende oorzaken van je paniekaanvallen te identificeren en een behandelplan op maat te ontwikkelen. De weg naar herstel is vaak niet gemakkelijk, maar met de juiste ondersteuning is het zeker mogelijk om een leven te leiden zonder de angst voor een onverwachte storm.