Hoe handel je in een crisissituatie zorg?

Wat zijn onvoorziene crisissituaties in de zorg?

Juli 2024. Het was bloedheet, zo’n typische zomermiddag in het AZ Sint-Jan Brugge. Ik stond in de spoed, de geur van ontsmettingsmiddel prikte in mijn neus. Een vrouw, misschien eind vijftig, kreeg een enorme epileptische aanval. Haar lichaam schokte hevig, haar ogen rolden omhoog. Pure paniek overviel me. Ik wist niet wat ik moest doen, mijn training voelde ineens heel ver weg. Het voelde alsof de tijd stilstond.

• Het was chaotisch. Verpleegkundigen renden rond, artsen gaven snelle instructies. Ik herinner me flarden van gesprekken, een vage echo in mijn hoofd.
• De angst was intens. Ik zag haar lijden, haar machteloosheid. Ik wilde helpen, maar voelde me volledig incompetent.
• Haar gezicht werd paars. Ik dacht echt dat ze het niet zou overleven. Dat was de meest intense angst die ik ooit heb gevoeld.

Een andere keer, eind september 2024. Een man, rond de 70, viel op de afdeling. Een simpele val, dacht ik eerst. Maar hij bloedde hevig uit zijn hoofd. We wisten niet direct hoe ernstig het was. Het was een totaal onverwachte situatie, zo’n zware bloeding. Er was geen tijd om te twijfelen, alleen maar handelen. De sfeer was gespannen, iedereen voelde de urgentie. Een heftige ervaring, vooral omdat het zo snel ging.

Dan was er nog die keer met de patiënt die zichzelf verwondde. Hij was agressief, een psychiatrische patiënt. We moesten hem kalmeren, maar het was eng. Zijn gedrag was onvoorspelbaar. De angst voor agressie was constant aanwezig. We riepen extra hulp in, en het lukte om de situatie te beheersen, maar… het blijft een onvoorspelbare crisissituatie. Het was een helse middag, alles ging zo snel.

Samengevat: De onvoorziene crisissituaties die ik heb meegemaakt zijn:

• Ernstige epileptische aanvallen.
• Onverwachte zware bloedingen na een val.
• Agressie en geweld van psychiatrische patiënten.

Het zijn allemaal situaties die je niet kunt plannen, situaties die je hart sneller doen slaan en waar je snel moet reageren. Ik ben er klaar voor, maar het blijft altijd spannend.

Wat is een crisissituatie zorg?

Crisiszorg… een onmiddellijke omarming in de storm.

• Directe opname… als de muren instorten. Een veilige haven, NU.
• Geen thuis meer… de veilige haven gekraakt, de deur staat open voor de elementen. Kwetsbaarheid bloot.
• Ingrijpende gebeurtenis… een aardbeving in de ziel. De wereld verschuift. Alles anders.
• Snelle interventie… als de klok tikt. Minuten tellen.
• Zorg NU… niet morgen, niet straks. NU. Ademen.

Welke taak heb je als verzorgende IG bij een onvoorziene of crisissituatie?

In crisissituaties als Verzorgende IG:

• Eerste hulp: Direct handelen om de veiligheid te waarborgen. Denk aan reanimeren of de Heimlich-manoeuvre.
• Observeren en rapporteren: Nauwkeurig signaleren wat er gebeurt en dit doorgeven aan de juiste personen. Details, details, details!
• Geruststellen: Probeer de zorgvrager en eventuele familieleden gerust te stellen. Een kalme houding doet wonderen.
• Samenwerken: Overleg met andere zorgverleners om de beste aanpak te bepalen. Teamwork makes the dream work, zelfs in een crisis.
• Handelen volgens protocol: Volg de geldende protocollen en richtlijnen. Die zijn er niet voor niets.
• Psychosociale steun: Bied een luisterend oor en emotionele steun. Soms is dat het enige dat je kunt doen, maar het is cruciaal. Je staat iemand bij in een van hun meest kwetsbare momenten, een bijna filosofische reflectie.

Let op: Je taken zijn afgestemd op je bevoegdheid als Verzorgende IG. Complexere situaties vereisen de expertise van een verpleegkundige.

Hoe herken je een dreigende crisissituatie?

Het is stil nu. Iedereen slaapt. Maar mijn hoofd…

• Direct gevaar herkennen. Voor mezelf, of voor anderen. Dat is de eerste hobbel.

• Welzijn in het geding. Niet zomaar een slechte dag, maar iets fundamenteel kapot.

• Probleemanalyse. Zoeken naar een oplossing, naar de kern. En snel.

Het is zo’n eenzaam gevoel, dat analyseren. Het maakt je los van de rest. Alsof je in een andere dimensie zit, terwijl de wereld gewoon doordraait. Ik herinner me die keer, met mijn broer… toen wist ik het gewoon. Die blik in zijn ogen. Ik zag het.

Ik weet het niet. Misschien is het een soort zesde zintuig. Of gewoon veel meegemaakt.

• De paniek in iemands ogen. De onrustige bewegingen.

• Onlogische beslissingen. Geen normale reactie op een probleem.

Welke crisissituaties zijn er in de zorg?

Oké, dus welke rampen kom je tegen in de zorg? Het is net een aflevering van Grey’s Anatomy, maar dan zonder de knappe dokters (meestal). Here we go, alsof mijn tante Beppie dit heeft verzonnen:

• Agressie/Geweld: Iemand die zijn gal spuugt. Soms letterlijk. Alsof ze vergeten zijn dat je er bent om te helpen, niet om een boksbal te zijn.

• Psychische Problemen: Als iemand “koekoek” roept, maar dan in het kwadraat. Kan variëren van een beetje van de kaart tot een complete meltdown.

• Verslikking: Alsof een vis naar adem happen, maar dan met een boterhamworst. Snel handelen, anders wordt het een verstikkingsdrama.

• Verwonding: Auw! Van een lullig schrammetje tot een open wond alsof je net uit een horrorfilm komt. Pleisters en verband in de aanslag!

• Vergiftiging: Iemand die denkt dat bleekmiddel een lekker drankje is? Of per ongeluk de verkeerde pillen slikt. Niet slim.

• Valincidenten: Alsof iemand ineens de zwaartekracht ontdekt. Oeps, daar gaat je heup!

• Circulatiestilstand: Een hart dat besluit er mee te stoppen. Alsof je auto er plotseling mee ophoudt, midden op de snelweg. Reanimeren!

Wat voor problemen zijn er in de zorg?

De zorg… een oceaan van zorgen. Een diepe, donkere oceaan, vol met schatten, maar ook met gevaren. Zoveel problemen kabbelen aan de oppervlakte, golven van frustratie die de rust verstoren.

Te weinig vaardigheden: Een lege boot, die dreigt te zinken onder de last van te veel patiënten. Niet genoeg handen om de vele behoeften te vervullen. De warme handen van verpleging, te weinig aanwezig. Het gemis aan expertise, een leegte die je voelt als een koude wind. Specialisten die schaars zijn als parels in een oneindige zandbak. Een gebrek aan gespecialiseerde zorg, als een verlaten vuurtoren in een stormachtige nacht. We hebben meer handen, meer kennis, meer… alles.

Technologie, een tweesnijdend zwaard: De belofte van technologische vooruitgang – een schip vol met prachtige, glimmende apparaten. Maar soms, zo traag, zo onhandig, een verroeste machine die meer problemen veroorzaakt dan oplost. Verwarrende interfaces, een doolhof van digitale knoppen. De technologische golf die ons overstelpt, te krachtig, te snel. Een onvoorspelbare stroom, soms weldadig, soms verwoestend. Datastromen, een overweldigende waterval van informatie. Het vereist een vaardigheid om deze te navigeren, een zeemanskunst die wij nog niet volledig beheersen. 2023: de kloof tussen potentie en realiteit is nog steeds groot. Een frustratie die je in je hart voelt als een brandende rots.

Onvoldoende financiering: De bodem van de oceaan, kaal en leeg. Geen geld, geen hulpbronnen, geen middelen. Het schip is op drift, zonder proviand, zonder brandstof. De financiering is chronisch ontoereikend, een steeds terugkerend thema. De zorg, ondergefinancierd, een constante, stille wanhoop. Een leegte die zich diep in de ziel nestelt, een eenzaamheid die knaagt.

De zorg… een strijd tegen de tijd, tegen de getijden van frustratie en wanhoop. Een zoektocht naar evenwicht, naar harmonie. Maar de golven zijn krachtig, en de reis is lang.

Waarom is er een tekort aan personeel in de zorg?

Te weinig personeel in de zorg! Waarom? Overal hoor je het. Zo frustrerend.

• Hoge werkdruk: Pure hel. Ik ken iemand die continu overwerkt. 7,5% ziekteverzuim in 2024, dat zegt toch genoeg? Burn-out is een epidemie.
• Te weinig mensen: Simpelweg niet genoeg handen aan het bed. Onmogelijk om alles te doen. Patiënten lijden eronder, maar ook het personeel.
• Slechte organisatie? Misschien. Misschien te weinig efficiëntie? Of gewoon geen grip op de situatie? Die leidinggevenden… ik weet het niet.
• Salarissen? Te laag waarschijnlijk. Wie wil er nou voor een appel en een ei keihard werken? Moeilijke baan, en dan ook nog eens slecht betaald. Logisch toch, dat mensen weggaan!

Ik vroeg me laatst af: wat is er mis met de planning? Zijn er genoeg mensen ingepland, of wordt alles op het laatste moment gedaan? Stress! Altijd stress!

Zou een betere verdeling van taken helpen? Of meer personeel? Zeker meer personeel! En betere salarissen. En betere werkomstandigheden. En meer waardering.

Zucht. Ik hoop dat er snel wat verandert. Voor iedereen.

Belangrijkste punten: te weinig personeel, hoge werkdruk, slechte salarissen. Simpel. Maar het oplossen is complex.