Hoe kun je zien of ergens copyright op zit?

Copyright herkennen: een zoektocht zonder centraal register

Het is een veelvoorkomende vraag: zit er copyright op deze foto, dit liedje, deze tekst? Helaas bestaat er geen centrale database waar je snel kunt checken of iets auteursrechtelijk beschermd is. Auteursrecht ontstaat namelijk automatisch zodra een werk wordt gecreëerd, registratie is niet vereist. Dit maakt het lastig, maar gelukkig zijn er wel aanwijzingen die je kunt gebruiken om de kans op auteursrechtelijke bescherming in te schatten.

Wat je niet kunt doen: Gewoon even snel googlen levert vaak geen betrouwbaar antwoord op. De afwezigheid van een copyright-symbool (©) betekent niet automatisch dat het werk vrij van rechten is. Veel makers kiezen ervoor het symbool weg te laten, terwijl het auteursrecht nog steeds van kracht is.

Wat je wel kunt doen:

• Zoek naar zichtbare copyright-informatie: Let goed op de bron. Veel websites en platforms tonen copyright-informatie, vaak in een footer of een “Over ons”-sectie. Dit kan een copyright-symbool (©), het jaar van creatie en de naam van de rechthebbende bevatten. Ook watermerken op foto’s of video’s kunnen wijzen op auteursrechtelijke bescherming.

• Beoordeel de context: Waar vind je het werk? Professionele websites, tijdschriften en boeken hebben over het algemeen werken met auteursrecht. Amateuristische content online kan wellicht minder streng beschermd zijn, maar dat is geen garantie. Wees altijd voorzichtig.

• Schat de leeftijd van het werk in: Auteursrecht beschermt een werk doorgaans tot 70 jaar na het overlijden van de maker. Voor werken van rechtspersonen (bedrijven, organisaties) geldt een beschermingstermijn van 70 jaar na de eerste publicatie. Dus, zeer oude werken zijn waarschijnlijk in het publieke domein. Maar let op: dit is geen absolute zekerheid zonder nader onderzoek.

• Gebruik reverse image search: Bij foto’s en illustraties kan een reverse image search (bijvoorbeeld via Google Afbeeldingen) helpen om de oorspronkelijke bron te vinden. Dit kan je meer informatie geven over het copyright.

• Neem contact op met de maker of rechthebbende: De meest betrouwbare manier is direct contact opnemen met de maker of de eigenaar van het platform waar het werk te vinden is. Vraag expliciet toestemming voor gebruik.

Conclusie: Het vaststellen van auteursrecht is niet altijd eenvoudig. Twijfel je? Ga dan uit van auteursrechtelijke bescherming en vraag toestemming. Het illegaal gebruiken van auteursrechtelijk beschermd materiaal kan leiden tot juridische consequenties. Wees altijd voorzichtig en respecteer de rechten van makers. Een beetje voorzichtigheid voorkomt een hoop problemen.