Wat zijn voorbeelden van bijwerkingen van antipsychotica?

De schaduwkant van rust: Bijwerkingen van antipsychotica

Antipsychotica, ook wel neuroleptica genoemd, zijn medicijnen die worden voorgeschreven bij diverse psychische aandoeningen, zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige depressie. Hoewel ze voor veel patiënten een enorme verbetering in levenskwaliteit betekenen door symptomen als hallucinaties en wanen te verminderen, is het belangrijk om bewust te zijn van de mogelijke bijwerkingen. Deze bijwerkingen variëren sterk in ernst en optreden, afhankelijk van het individuele medicijn, de dosering en de patiënt zelf. Sommige bijwerkingen zijn mild en verdwijnen vanzelf, terwijl andere ernstiger zijn en mogelijk medische interventie vereisen.

De bijwerkingen kunnen ruwweg worden ingedeeld in verschillende categorieën:

Bewegingsstoornissen: Een van de meest gevreesde bijwerkingen is de impact op het bewegingssysteem. Dit kan zich uiten in:

• Extrapyramidale symptomen (EPS): Deze omvatten akathisie (onrust, innerlijke rusteloosheid), parkinsonisme (tremor, stijfheid, bradykinesie – vertraagde bewegingen), dystonie (spierkrampen en abnormale houdingen) en tardieve dyskinesie (onvrijwillige, repetitieve bewegingen van gezicht, mond, tong en ledematen, vaak irreversibel).
• Spierrigiditeit en spierstijfheid: Dit kan leiden tot ongemak en beperkte mobiliteit.

Metabole effecten: Antipsychotica kunnen een aanzienlijke invloed hebben op het metabolisme, wat kan leiden tot:

• Gewichtstoename: Een significante gewichtstoename is een veelvoorkomende bijwerking, die op zijn beurt weer kan leiden tot andere gezondheidsproblemen zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.
• Verhoogd risico op diabetes mellitus type 2: De gewichtstoename en andere metabole veranderingen verhogen de kans op het ontwikkelen van diabetes.
• Verhoogd cholesterol en triglyceriden: Dit verhoogt eveneens het risico op hart- en vaatziekten.

Cardiovasculaire effecten: Sommige antipsychotica kunnen invloed hebben op het hart, wat kan leiden tot:

• Verandering in bloeddruk: Zowel een verhoging als een verlaging van de bloeddruk is mogelijk.
• Verlenging van het QT-interval: Dit kan leiden tot ernstige hartritmestoornissen.

Andere bijwerkingen: Naast bovengenoemde categorieën komen nog diverse andere bijwerkingen voor, waaronder:

• Sedatie en slaperigheid: Dit kan de concentratie en alertheid beïnvloeden.
• Droge mond: Een frequent voorkomende en vaak vervelende bijwerking.
• Wazig zien: Kan tijdelijk zijn of langer aanhouden.
• Verminderd libido: Seksuele disfunctie komt relatief vaak voor.
• Constipatie: Verstoring van de darmwerking.
• Orthostatische hypotensie: Duizeligheid bij het snel opstaan.
• Emotionele afvlakking: Vermindering van expressie van emoties.

Belangrijk: Deze lijst is niet uitputtend en de ernst en het voorkomen van deze bijwerkingen variëren per individu en medicijn. Het is essentieel om open te communiceren met uw arts of psychiater over eventuele bijwerkingen die u ervaart. Zij kunnen de dosering aanpassen, een ander medicijn voorschrijven of ondersteunende maatregelen adviseren om de bijwerkingen te minimaliseren. Het zelfstandig stoppen met antipsychotica is ten strengste af te raden en kan ernstige gevolgen hebben. Alleen in overleg met uw arts kunt u de beste aanpak bepalen voor uw situatie.