Welke woorden schrijf je met dt?

De lastige ‘dt’: Wanneer gebruik je het in de verleden tijd?

De verleden tijd kan in het Nederlands best lastig zijn, vooral als het gaat om de ‘d’ en ‘dt’. Een veelvoorkomende vraag is: wanneer schrijf je nu precies ‘dt’ in een werkwoord? Een simpele regel die vaak wordt aangehaald, is “als de stam eindigt op een t-klank, dan schrijf je ‘dt'”. Maar klopt dat wel helemaal, en is het voldoende om de ‘dt’ correct te gebruiken?

Laten we beginnen met die t-klank. Inderdaad, werkwoorden waarvan de stam eindigt op een t-klank krijgen vaak een ‘dt’ in de verleden tijd enkelvoud en meervoud. Denk aan woorden als niesde, danste en surfte. Hier hoor je duidelijk de ‘t’ aan het eind van de stam (nies, dans, surf) en voeg je dus ‘te’ of ‘den’ toe, wat resulteert in ‘dt’.

Echter, deze regel heeft een belangrijke uitzondering! Werkwoorden die eindigen op -den, maar waarvan de stam niet eindigt op een t-klank, krijgen géén ‘dt’. Neem bijvoorbeeld het werkwoord wonen. De stam is woon (geen t-klank!), dus de verleden tijd wordt woonde en woonden, niet woondte of woondden. Hetzelfde geldt voor werkwoorden als redden (redde, redden) en lijden (leed, leden).

Een andere valkuil is het werkwoord eten. Hoewel de stam (eet) eindigt op een t-klank, gebruiken we in de verleden tijd at en aten. Dit is een onregelmatig werkwoord dat de algemene regel overtreedt.

Dus, de regel “stam eindigt op een t-klank, dan schrijf je ‘dt'” is een handig hulpmiddel, maar niet volledig waterdicht. Om de ‘dt’ correct te gebruiken, moet je dus niet alleen letten op de t-klank, maar ook controleren of het werkwoord wel regelmatig is en niet op -den eindigt met een stam zonder t-klank. Oefening baart kunst, en door te luisteren naar de uitspraak en de regels te kennen, kun je de ‘dt’ steeds beter beheersen.