Hoeveel Spaanse tijden zijn er?

De bewering dat er slechts drie tijden zijn in het Spaans is een aanzienlijke vereenvoudiging en een onnauwkeurige voorstelling van de rijke temporele structuur van de taal. Hoewel het handig is om de tijd in drie grote categorieën te verdelen – tegenwoordige tijd, verleden tijd en toekomstige tijd – verbergt deze vereenvoudiging de complexiteit van de Spaanse werkwoordsvervoeging en de verschillende nuances die deze uitdrukt.

In werkelijkheid is het aantal tijden in het Spaans veel groter en hangt af van hoe we tijd definiëren. Kijken we enkel naar de basisvormen, dan klopt de driedeling (tegenwoordige, verleden en toekomstige tijd). Maar elke van deze drie grote tijden omvat talloze specifieke tijden die subtiele verschillen in aspect, perfectie en duur uitdrukken.

De tegenwoordige tijd (presente) in het Spaans is bijvoorbeeld niet beperkt tot enkel het nu. Het drukt ook gewoontes, algemene waarheden en toekomstige acties die reeds vaststaan uit. Daarnaast beschrijft het gebeurtenissen die zich in een continuüm afspelen.

De verleden tijd (pretérito) is even complex. We onderscheiden hierin verschillende tijden, elk met hun eigen specifieke functie:

• Pretérito indefinido: beschrijft voltooide acties in het verleden, vaak zonder nadruk op de duur. (E.g., Comí una manzana. – Ik at een appel.)
• Pretérito imperfecto: beschrijft onvoltooide of aanhoudende acties in het verleden, vaak met een focus op de duur of achtergrondinformatie. (E.g., Comía una manzana. – Ik at een appel (aan het eten was).)
• Pretérito perfecto compuesto: beschrijft een voltooide actie in het verleden die nog een relevantie heeft voor het heden. (E.g., He comido una manzana. – Ik heb een appel gegeten.)
• Pretérito pluscuamperfecto: beschrijft een voltooide actie in het verleden, voorafgaand aan een andere actie in het verleden. (E.g., Había comido una manzana. – Ik had een appel gegeten.)

Ook de toekomstige tijd (futuro) kent variaties, afhankelijk van de mate van zekerheid en de manier waarop de toekomstige actie wordt gepresenteerd. We onderscheiden hier bijvoorbeeld het futuro simple en het futuro compuesto.

Bovendien bestaan er nog andere temporele constructies in het Spaans, zoals de condicional (voorwaardelijke wijs), die toekomstige acties afhankelijk van een voorwaarde beschrijft, en diverse andere werkwoordstijden die in samengestelde tijden gebruikt worden. Het is dus onmogelijk om een exact aantal tijden te geven zonder de criteria voor het definiëren ervan te specificeren. De realiteit is dat het Spaans een zeer rijk systeem van werkwoordsvervoeging bezit om de meest diverse temporele nuances uit te drukken, ver over de drie basiscategorieën heen.