Waarom is kalium gevaarlijk?

Het stille gevaar van kalium: wanneer een essentiële voedingsstof levensbedreigend wordt

Kalium is een essentieel mineraal voor ons lichaam. Het speelt een cruciale rol bij de spierfunctie, zenuwgeleiding en de regulatie van de bloeddruk. Een tekort aan kalium kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Maar wat veel mensen niet weten, is dat ook een overmaat aan kalium, een aandoening genaamd hyperkaliëmie, zeer gevaarlijk kan zijn, zelfs levensbedreigend.

Het gevaar schuilt niet in de inname van kalium via voedsel. Onze nieren zijn in principe uitstekend in staat om het kaliumniveau in het bloed nauwkeurig te reguleren, door overtollig kalium via de urine uit te scheiden. Het probleem ontstaat wanneer deze natuurlijke regulerende functie verstoord raakt. De meest voorkomende oorzaak van hyperkaliëmie is nierinsufficiëntie, zowel acuut als chronisch. Wanneer de nieren niet meer goed functioneren, kunnen ze het overtollige kalium niet effectief verwijderen, waardoor de concentratie in het bloed gevaarlijk hoog oploopt.

De gevolgen van een te hoog kaliumgehalte zijn aanzienlijk. Kalium beïnvloedt direct de elektrische activiteit van het hart. Een overmaat kalium verstoort de normale hartritmes, wat kan leiden tot:

• Hartritmestoornissen: Deze variëren van milde onregelmatigheden tot ernstige, levensbedreigende aritmieën zoals ventriculaire fibrillatie. Dit is een chaotische, ongecoördineerde hartslag die de bloedtoevoer naar de rest van het lichaam blokkeert.
• Hartstilstand: In ernstige gevallen kan hyperkaliëmie tot een complete hartstilstand leiden, met de dood tot gevolg. Dit is vaak een abrupt en onvoorspelbaar gebeuren.

Naast nierinsufficiëntie zijn er andere factoren die het risico op hyperkaliëmie verhogen. Dit omvat:

• Bepaalde medicijnen: Sommige medicijnen, zoals ACE-remmers, bètablokkers en kaliumsparende diuretica, kunnen de kaliumuitscheiding door de nieren verminderen.
• Verminderde nierfunctie door andere ziektes: Ziektes zoals diabetes en hoge bloeddruk kunnen de nierfunctie aantasten en zo bijdragen aan hyperkaliëmie.
• Celbeschadiging: Bij ernstige verwondingen of ziektes kan er massaal kalium uit beschadigde cellen vrijkomen in de bloedbaan.
• Overmatige kaliuminname: Hoewel zeldzaam, kan een extreem hoge inname van kalium, vooral via supplementen of intraveneuze toediening, ook tot hyperkaliëmie leiden.

Hyperkaliëmie is een serieuze aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist. De behandeling richt zich op het verlagen van het kaliumniveau in het bloed, vaak met behulp van medicijnen die de kaliumuitscheiding bevorderen of de hartritmestoornissen corrigeren. Een regelmatige controle van de kaliumspiegel is essentieel, vooral voor mensen met een verhoogd risico. Preventie begint bij het adresseren van onderliggende nierproblemen en een zorgvuldige afweging van medicatiegebruik. Het is belangrijk om altijd advies in te winnen bij een arts voor vragen over kalium of andere medische aandoeningen.