Kan je uit het niets een hartstilstand krijgen?

Kan je uit het niets een hartstilstand krijgen? De waarheid over plotselinge hartstilstanden

Een plotselinge hartstilstand (SCA, Sudden Cardiac Arrest) is een angstaanjagende gebeurtenis die vaak gepaard gaat met de vraag: kan dit echt uit het niets gebeuren? Het korte antwoord is: ja, maar ‘uit het niets’ vereist nuance. Hoewel een SCA zich zonder duidelijke, voorafgaande waarschuwingssignalen kan manifesteren, betekent dit niet dat er geen onderliggende oorzaak is.

De essentie van een SCA is een abnormaal snel en onregelmatig hartritme – een aritmie – die de pompfunctie van het hart ernstig verstoort. Het hart is niet langer in staat om voldoende bloed rond te pompen, wat leidt tot zuurstoftekort in de hersenen en andere organen en uiteindelijk tot bewustzijnsverlies. Deze aritmie kan verschillende oorzaken hebben, en het is juist het ontbreken van duidelijke symptomen die de gebeurtenis zo schokkend en onverwacht maakt.

Het idee van ‘uit het niets’ is misleidend. Vaak liggen er onderliggende hartproblemen ten grondslag aan een SCA, zelfs als de patiënt hiervan geen bewustzijn had. Deze kunnen onder andere zijn:

• Aangeboren hartafwijkingen: Sommige mensen worden geboren met een afwijking in de structuur of elektrische geleiding van hun hart, die pas later tot problemen leidt.
• Coronaire hartziekte: Vernauwing van de kransslagaders kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar het hart, wat de kans op aritmieën verhoogt. Dit hoeft niet altijd gepaard te gaan met de klassieke symptomen zoals pijn op de borst.
• Hartklepafwijkingen: Defecten aan de hartkleppen kunnen leiden tot een onregelmatige bloedstroom en uiteindelijk tot aritmieën.
• Cardiomyopathie: Verzwakking van de hartspier kan de elektrische activiteit van het hart verstoren.
• Elektrolytenstoornissen: Een onbalans in de elektrolyten in het bloed, zoals kalium en magnesium, kan de hartslag beïnvloeden.

In sommige gevallen kan een SCA inderdaad lijken te komen uit het niets, omdat de onderliggende oorzaak onopgemerkt is gebleven of onbekend is. Maar dit betekent niet dat er geen oorzaak is. Thorough onderzoek na een SCA is cruciaal om de onderliggende oorzaak te identificeren en het risico op herhaling te minimaliseren.

Het is dus belangrijk om te begrijpen dat terwijl een SCA plotseling en zonder duidelijke waarschuwingssignalen kan optreden, het zelden volledig ‘uit het niets’ gebeurt. Onderliggende risicofactoren en vaak ongediagnosticeerde hartproblemen spelen vaak een rol. Regelmatige controles bij de huisarts, vooral bij een verhoogd risico op hartproblemen, zijn essentieel om potentiële problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.