Kan je artrose zien op een röntgenfoto?

Artrose in beeld: Wat röntgenfoto’s ons vertellen, ondanks dat ze geen kraakbeen tonen

Artrose, ook wel gewrichtsslijtage genoemd, is een veelvoorkomende aandoening die miljoenen mensen treft. Pijn, stijfheid en verminderde mobiliteit zijn kenmerkende symptomen. Wanneer iemand met dergelijke klachten naar de dokter gaat, is een röntgenfoto vaak onderdeel van het diagnostisch proces. Maar wat laat zo’n röntgenfoto nu precies zien bij artrose, en hoe helpt dit bij de diagnose?

Het is belangrijk om te begrijpen dat een röntgenfoto geen rechtstreeks beeld geeft van het kraakbeen. Kraakbeen is een zacht weefsel dat niet goed te zien is op een röntgenfoto, in tegenstelling tot botten die wel duidelijk zichtbaar zijn. Dit betekent echter niet dat een röntgenfoto nutteloos is bij de diagnose van artrose. Integendeel, de informatie die we indirect kunnen afleiden van de botstructuur en de gewrichtsruimte is van cruciaal belang.

De gewrichtsruimte als indicatie van kraakbeenschade

Eén van de belangrijkste dingen waar naar gekeken wordt op een röntgenfoto bij vermoeden van artrose, is de gewrichtsruimte. Normaal gesproken bevindt zich tussen de botten in een gewricht een ruimte, gevuld met kraakbeen. Dit kraakbeen fungeert als een schokdemper en zorgt ervoor dat de botten soepel langs elkaar kunnen bewegen.

Bij artrose treedt echter slijtage op van dit kraakbeen. Naarmate het kraakbeen dunner wordt, vermindert ook de ruimte tussen de botten. Op een röntgenfoto is dit zichtbaar als een vernauwde gewrichtsruimte. Deze vernauwing is een sterke indicatie van kraakbeenschade en dus een belangrijke aanwijzing voor de aanwezigheid van artrose.

Afwijkingen in de botstructuur: een bevestiging van de diagnose

Naast de gewrichtsruimte wordt er ook gekeken naar de botstructuur zelf. Artrose kan namelijk veranderingen in de botstructuur veroorzaken die wél zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Denk hierbij aan:

• Osteofyten (botsporen): Dit zijn kleine, benige uitsteeksels die zich vormen rondom het gewricht. Ze ontstaan als reactie op de kraakbeenschade en de instabiliteit van het gewricht.
• Subchondrale sclerose: Dit is een verdichting van het bot net onder het kraakbeen. Het ontstaat doordat de botten harder tegen elkaar wrijven als het kraakbeen dunner wordt.
• Subchondrale cysten: Dit zijn kleine holtes in het bot, gevuld met vocht. Ze ontstaan ook als gevolg van de kraakbeenschade.

Het aantonen van deze afwijkingen in de botstructuur, in combinatie met een vernauwde gewrichtsruimte, versterkt de diagnose artrose aanzienlijk.

Röntgenfoto’s: slechts een onderdeel van het geheel

Hoewel röntgenfoto’s een belangrijke rol spelen bij het diagnosticeren van artrose, zijn ze niet de enige tool. De diagnose wordt gesteld op basis van een combinatie van factoren, waaronder:

• De symptomen van de patiënt: Pijn, stijfheid en verminderde mobiliteit.
• Lichamelijk onderzoek: De dokter onderzoekt het gewricht op zwelling, gevoeligheid en bewegingsbeperking.
• Röntgenfoto’s: Beoordeling van de gewrichtsruimte en botstructuur.

In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn, zoals een MRI-scan, om een gedetailleerder beeld te krijgen van het kraakbeen en andere weefsels rondom het gewricht.

Conclusie

Hoewel röntgenfoto’s het kraakbeen zelf niet direct visualiseren, bieden ze cruciale informatie over de botstructuur en de gewrichtsruimte. Vernauwing van de gewrichtsruimte en afwijkingen in de botstructuur zijn sterke indicaties van artrose. Een röntgenfoto is dan ook een onmisbaar instrument in het diagnosticeren en beoordelen van de ernst van artrose, en helpt artsen bij het bepalen van de juiste behandeling.