Welk inkomen is middenklasse?

Welk inkomen is middenklasse in Nederland? Een vloeibaar begrip

Het gemiddelde jaarinkomen in Nederland schommelt rond de €44.000 bruto in 2024, inclusief vakantiegeld, wat neerkomt op ongeveer €3666 bruto per maand. Deze cijfers worden vaak aangehaald bij discussies over de middenklasse, maar ze geven slechts een beperkt beeld. Het is namelijk lastig om een eenduidige definitie te geven van wat precies een middenklasse-inkomen is. Het begrip is namelijk relatief en afhankelijk van verschillende factoren.

Het gemiddelde inkomen zelf is geen betrouwbare graadmeter. De verdeling van inkomens is namelijk scheef: een relatief klein aantal mensen met zeer hoge inkomens verstoort het gemiddelde, waardoor het een vertekend beeld geeft van de werkelijke inkomensverdeling. Een beter beeld geeft de mediaan, het middelste inkomen in een reeks. De mediaan is minder gevoelig voor extreem hoge of lage inkomens. Helaas is deze waarde minder frequent en makkelijk beschikbaar.

Naast het inkomen zelf spelen ook andere factoren een cruciale rol bij het bepalen of iemand tot de middenklasse behoort:

• Huishoudensamenstelling: Een alleenstaande met een inkomen van €40.000 heeft een andere koopkracht dan een gezin met twee volwassenen en twee kinderen met hetzelfde gezamenlijke inkomen. Kosten voor huisvesting, zorg, en opvoeding beïnvloeden de beschikbare middelen aanzienlijk.

• Woonkosten: De hoogte van de woonlasten, afhankelijk van de regio en de woning, heeft een immense impact op de financiële ruimte. Iemand met een gemiddeld inkomen kan in een dure stad als Amsterdam moeite hebben om rond te komen, terwijl iemand met hetzelfde inkomen in een kleinere plaats een comfortabel leven leidt.

• Schulden: Uitstaande schulden, zoals hypotheken of studieschulden, beïnvloeden de financiële situatie sterk en maken het moeilijk om de werkelijke koopkracht te bepalen. Een hoog inkomen met hoge schulden kan een gezin financieel kwetsbaarder maken dan een lager inkomen zonder schulden.

• Vermogen: Naast inkomen is vermogen een belangrijke factor die bijdraagt aan de economische positie. Iemand met een gemiddeld inkomen maar een substantieel vermogen kan zich een hogere levensstandaard veroorloven dan iemand met een hoger inkomen maar weinig vermogen.

Kortom, het bepalen van een middenklasse-inkomen is geen kwestie van een simpel getal. Het is een complexer vraagstuk waarbij niet alleen het bruto inkomen, maar ook huishoudensamenstelling, woonlasten, schulden en vermogen een belangrijke rol spelen. In plaats van te focussen op één magisch getal, is het zinvoller om naar de combinatie van deze factoren te kijken om een genuanceerd beeld te krijgen van iemands economische positie. Een definitie van de middenklasse blijft dus vloeibaar en context-afhankelijk.