Kan de politie zomaar je auto onderzoeken zonder toestemming?

Kan de politie zomaar je auto onderzoeken zonder toestemming?

De vraag of de politie zomaar je auto mag onderzoeken zonder toestemming is genuanceerder dan een simpel ‘ja’ of ‘nee’. Hoewel het uitgangspunt is dat een huiszoeking, en dus ook het doorzoeken van een auto, toestemming vereist, zijn er uitzonderingen. Een belangrijke uitzondering hierop is de zogenaamde ‘heterdaad’, vastgelegd in artikel 96b van het Wetboek van Strafvordering (Sv).

Wat betekent dit concreet? Als de politie je betrapt tijdens het plegen van een misdrijf, mogen ze je auto zonder toestemming doorzoeken. Dit geldt ook voor de onmiddellijke nasleep van een misdrijf, zolang de situatie nog als ‘heterdaad’ kan worden beschouwd. Denk bijvoorbeeld aan een achtervolging na een bankoverval, waarbij de vluchtauto uiteindelijk tot stilstand wordt gebracht.

Het cruciale woord hier is betrappen. Een louter vermoeden of een anonieme tip is onvoldoende om zomaar je auto te doorzoeken. De politie moet daadwerkelijk getuige zijn van een strafbaar feit, of sterke aanwijzingen hebben dat er zojuist een misdrijf heeft plaatsgevonden. Ze mogen niet op basis van een vage verdenking of ‘een voorgevoel’ overgaan tot een zoekactie zonder toestemming.

Stel, de politie ziet jou ‘s nachts door een rood stoplicht rijden. Dit is een overtreding, maar geen misdrijf. In dit geval mogen ze je auto niet zonder toestemming doorzoeken op basis van heterdaad. Zien ze echter dat je uit een juwelierszaak rent met een gevulde tas, vlak nadat het alarm is afgegaan, dan is de situatie anders. Dan is er sprake van een verdenking van een misdrijf (diefstal) en mogen ze de auto op basis van heterdaad doorzoeken.

Naast heterdaad zijn er nog andere situaties waarin de politie je auto zonder toestemming mag doorzoeken, zoals bij een aanhouding of op basis van een machtiging van de officier van justitie. Dit valt echter buiten de scope van dit artikel, dat zich specifiek richt op de vraag of de politie zomaar, zonder toestemming, je auto mag onderzoeken. Het antwoord daarop is dus: nee, niet zomaar, behalve bij heterdaad zoals hierboven beschreven. Het is belangrijk te onthouden dat je rechten hebt en dat de politie zich aan de wet moet houden. Bij twijfel over de rechtmatigheid van een doorzoeking, is het raadzaam om contact op te nemen met een jurist.