Is het erg om het koud te hebben?

Is het echt zo erg om het koud te hebben? Meer dan alleen een rilling

We kennen het allemaal: die plotselinge kou die je tot op het bot voelt. Misschien na een duik in koud water, tijdens een winterse wandeling of simpelweg omdat de verwarming nog niet aanstaat. Een rilling, kippenvel, en een sterke behoefte aan een warme kop thee zijn vaak de eerste reacties. Maar is die kou nu echt zo onschuldig als we denken? Het antwoord is genuanceerd.

Even snel afkoelen, daar kan ons lichaam doorgaans prima mee omgaan. De rillingen zijn immers een slimme reactie: door de spieren snel samen te trekken en te ontspannen, wordt warmte opgewekt. Kippenvel is een overblijfsel van onze behaarde voorouders; de haren stonden overeind om een isolerende luchtlaag te creëren.

De crux zit hem echter in de duur en intensiteit van de kou. Blijf je te lang in de kou, dan gaat het verder dan ongemak. Je lichaam moet dan constant energie verbruiken om de temperatuur op peil te houden. En dat heeft gevolgen.

Onderkoeling: een sluipend gevaar

Wanneer je lichaamstemperatuur onder de 35 graden Celsius zakt, spreken we van onderkoeling. Dit is niet zomaar een kwestie van ‘even bibberen’, maar een serieuze medische aandoening. Waarom? Omdat je organen en spieren minder efficiënt gaan werken.

Denk hierbij aan de volgende vitale functies:

• Nierwerking: Onderkoeling kan de nierfunctie verminderen, waardoor afvalstoffen minder goed uit het lichaam worden verwijderd.
• Hartfunctie: Het hart kan langzamer gaan kloppen en zelfs ritmestoornissen vertonen. Dit kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar cruciale organen.
• Stofwisseling: De stofwisseling vertraagt, waardoor het lichaam minder energie produceert en de lichaamstemperatuur verder daalt. Een vicieuze cirkel!
• Spierkracht: De spieren worden stijf en minder effectief, wat de coördinatie en beweging bemoeilijkt. Dit maakt het bijvoorbeeld lastiger om jezelf in veiligheid te brengen.

Wie is extra kwetsbaar?

Niet iedereen is even vatbaar voor onderkoeling. Bepaalde groepen zijn extra kwetsbaar:

• Ouderen: Hebben vaak een verminderd vermogen om lichaamswarmte vast te houden.
• Baby’s en jonge kinderen: Hun lichaam reguleert de temperatuur nog niet optimaal.
• Mensen met bepaalde medische aandoeningen: Zoals diabetes, hart- en vaatziekten en hypothyreoïdie.
• Mensen die alcohol of drugs hebben gebruikt: Deze middelen kunnen de temperatuurregeling verstoren.
• Mensen die zich langdurig in koud water bevinden: Het lichaam verliest veel sneller warmte in water dan in de lucht.

Wat kun je doen?

Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Draag voldoende warme kleding, vermijd langdurige blootstelling aan koude omstandigheden en zorg voor voldoende voeding en hydratatie.

Merk je dat iemand onderkoeld raakt, onderneem dan direct actie:

• Bel 112.
• Breng de persoon naar een warme omgeving.
• Verwijder natte kleding en wikkel de persoon in warme dekens.
• Geef warme, zoete dranken (geen alcohol).
• Let op: wrijf niet hard over de huid, dit kan de situatie verergeren.

Kortom, een beetje kou is niet per definitie schadelijk, maar langdurige en intense kou kan wel degelijk een bedreiging vormen voor onze gezondheid. Wees alert op de signalen van je lichaam en neem maatregelen om jezelf en anderen te beschermen. Een beetje extra aandacht voor de kou kan een hoop ellende voorkomen.